Τι δικαιούμαι μετά το διαζύγιο;

H λύση του γάμου, πέρα από συναισθηματικές εντάσεις μπορεί να φέρει στο προσκήνιο και περιουσιακά ζητήματα, αφού το ζευγάρι πέρα από κοινό κοινωνικό βίο, είχε και οικονομικές σχέσεις. Είναι συνήθης η ερώτηση που κάνουν πολλοί εντολείς, αναφορικά με το τι δικαιούνται μετά το διαζύγιο; Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα, παρέχεται από τη νομοθεσία, αφού παρατηρείται συχνά το φαινόμενο οι πρώην σύζυγοι να νομίζουν, άλλες φορές πως δικαιούνται περισσότερα από τη περιουσία που δημιουργήθηκε κατά το γάμο και άλλες λιγότερα. Η νομοθεσία βοηθά καθοριστικά, στο να αποδοθεί η δικαιοσύνη ανάμεσα στους συζύγους, ώστε ο σύζυγος που επένδυσε χρηματικά ή και χρονικά στον άλλο σύζυγο συμβάλλοντας στην επαύξηση της περιουσίας του, να δικαιούται να του αποδοθεί η επένδυση που πραγματοποίησε, κατά τη διάρκεια του γάμου στον άλλο σύζυγο.

Στο άρθρο 1400 ΑΚ ο νόμος προβλέπει, την αρχή της συμβολής του ενός στην επαύξηση της περιουσίας του άλλου. Η αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα, βασίζεται στον αδικαιολόγητο πλουτισμό που δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια του γάμου, λόγω της επαύξησης που δημιουργήθηκε στη περιουσία του άλλου συζύγου, με τη συμβολή του έτερου. Σύμφωνα με τη πάγια θέση της νομολογίας, η απαίτηση του κάθε συζύγου από το άρθρο 1400 ΑΚ είναι χρηματική, αντικείμενο της οποίας συνιστά η χρηματική αποτίμηση της περιουσιακής επαύξησης του υπόχρεου συζύγου, που προέρχεται εκ της άμεσης ή έμμεσης συμβολής του δικαιούχου.

Οι τέσσερις προϋποθέσεις που απαιτούνται από τη νομοθεσία για να ευσταθεί η αξίωση συμμετοχής στα αποκτήματα του γάμου, αναφέρονται στο άρθρο 1400 ΑΚ και είναι οι ακόλουθες: 1) να έχει λυθεί ή ακυρωθεί ο γάμος ή κατ' αναλογία, να έχει συμπληρωθεί η τριετής διάσταση των συζύγων, β) να έχει αυξηθεί η περιουσία του υπόχρεου από την έναρξη του γάμου, δηλαδή η κινητής ή και η ακίνητη περιουσία του, γ) να υφίσταται με κάθε τρόπο συμβολή του δικαιούχου συζύγου στην αύξηση της περιουσίας του υπόχρεου, άμεσα ή έμμεσα, υλικά ή ηθικά, δ) να υπάρχει αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ της συμβολής του υπόχρεου συζύγου και της περιουσίας του δικαιούχου. Επισημαίνεται πως οι αναφερθείσες προϋποθέσεις, θα πρέπει να πληρούνται μέχρι τη συζήτηση της σχετικής αγωγής στο δικαστήριο.

Από τη στιγμή που αμετάκλητα λύεται ή ακυρώνεται ο γάμος ή σε περίπτωση συναινετικού διαζυγίου, από την κατάθεση του αντιγράφου της συμβολαιογραφικής πράξης του διαζυγίου στο ληξιαρχείο ή από τότε που συμπληρώνεται τριετία από τη διάσταση των συζύγων, γεννάται η αξίωση για συμμετοχή στα αποκτήματα του γάμου. Πριν από τη συμπλήρωση των αναφερθέντων χρονικών διαστημάτων, ο σύζυγος έχει μόνο δικαίωμα προσδοκίας.

Σημαντικό είναι, να υφίσταται κατά τη διάρκεια του γάμου περιουσιακή επαύξηση, δηλαδή βελτίωση της περιουσιακής κατάστασης του συζύγου, είτε ως θετική οικονομική ωφέλεια με την αύξηση του ενεργητικού της περιουσίας του υπόχρεου, είτε ως αποθετική οικονομική ωφέλεια, δηλαδή με την αποτροπή μείωσης του ενεργητικού ή της αύξησης του παθητικού, μέσω της εξοικονόμησης δαπανών.

Ο τρόπος υπολογισμού της οικονομικής ωφέλειας που αδικαιολόγητα έχει λάβει ο ένας από τους συζύγους, πραγματοποιείται ως ακολούθως: α) αρχικά πραγματοποιείται υπολογισμός της αρχικής περιουσίας που υφίσταται κατά το χρόνο σύναψης του γάμου, η οποία μπορεί να είναι και μηδενική, β) ακολουθεί ο υπολογισμός της τελικής περιουσίας, η οποία είναι αυτή που αποκτήθηκε κατά τη διάρκεια του γάμου και η οποία διαπιστώνεται στη λύση αυτού, δηλαδή κάθε επαύξηση της κινητής ή ακίνητης περιουσίας, από την αρχή του γάμου μέχρι το τέλος του. Από τι αποτελείται και ποια είναι η αξία της τελικής περιουσίας, θα πρέπει να αποδεικνύεται από τον ενάγοντα γ) τα αποκτήματα από δωρεά ή κληρονομιά αφαιρούνται από τον υπολογισμό, καθώς αυτά τα αποκτήματα δε συνιστούν αποτέλεσμα της συνδρομής του ενός συζύγου στον άλλο, αλλά βοήθεια που παρέχεται λόγω των οικογενειακών δεσμών.

Σημαντικό είναι στην επαύξηση της περιουσίας, να αποδεικνύεται η συμβολή του συζύγου. Η συμβολή αυτή κατά τη διάρκεια του γάμου εκ μέρους του δικαιούχου συζύγου στην επαύξηση της περιουσίας του υπόχρεου συζύγου, μπορεί να είναι με οποιονδήποτε τρόπο. Η συμβολή στη περιουσιακή επαύξηση, μπορεί να είναι άμεση ή έμμεση, υλική ή ηθική. Ο δικηγόρος διαζυγίων Κωνσταντίνος Καμουζής θα σας δώσει εξατομικευμένη προσέγγιση.

Είναι και φυσιολογικό όταν υπάρχει χωρισμός να φεύγει κάποιος από το σπίτι. Υπάρχει άγχος, στεναχώρια, αναζήτηση για ενοικίαση φορτηγού ή μεταφορικής εταιρείας, συνολικά μια αναστάτωση. Σε αυτές τις περιπτώσεις χρειάζεται ψυχραιμία και συνεργασία με τον δικηγόρο σας, ανάλογα με το είδους του διαζυγίου.

Ο χρόνος παραγραφής της αξίωσης συμμετοχής στα αποκτήματα του γάμου, είναι ιδιαιτέρως αυστηρός, αφού κατά το άρθρο 1401 εδ. γ' ΑΚ «η αξίωση παραγράφεται δύο χρόνια μετά τη λύση ή την ακύρωση του γάμου». Η ταχεία εκκαθάριση των διαφορών των πρώην συζύγων είναι ο λόγος, για τον οποίον ο νόμος έχει θέσει αυτή τη βραχυχρόνια παραγραφή. Μετά από τη συμπλήρωση του χρόνου παραγραφής, υπάρχει πια απώλεια της αξίωσης συμμετοχής στα αποκτήματα του γάμου και πλέον ο πλουτισμός του συζύγου, αποκτά νόμιμη αιτία.

Συνοψίζοντας, ο σύζυγος που με οποιονδήποτε τρόπο συνέβαλε στη περιουσιακή επαύξηση του άλλου συζύγου κατά τη διάρκεια της έγγαμης συμβίωσης, έχει τη δυνατότητα να κάνει χρήση της διάταξης του άρθρου 1400 ΑΚ περί αξίωσης συμμετοχής στα αποκτήματα του γάμου και να αξιώσει το ποσό που αντιστοιχεί στη συμβολή που πραγματοποίησε. Η συμβολή που πραγματοποίησε τεκμαίρεται μαχητά στο 1/3, μπορεί όμως να αποδειχτεί μεγαλύτερη, μικρότερη, μηδενική ή και αρνητική ακόμη συμβολή. 

*** Το γραφείο μας έχει μεγάλη εμπειρία με θέματα οικογενειακού δικαίου και μπορεί να σας συνδράμει αποτελεσματικά σε οποιοδήποτε ζήτημα σας απασχολεί. Για περαιτέρω νομικές συμβουλές ή για την ανάθεση της υπόθεσής σας στο γραφείο μας μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μας.