Δικαίωμα επικοινωνίας γονέα και τέκνου
Σύμφωνα με το άρθρο 1520 ΑΚ, όπως ισχύει μετά την έναρξη ισχύος του ν. 4800/2021, ορίζεται ότι:
«1) Ο γονέας με τον οποίο δεν διαμένει το τέκνο, έχει το δικαίωμα και την υποχρέωση της, κατά το δυνατό, ευρύτερης επικοινωνίας με αυτό, στην οποία περιλαμβάνονται τόσο η φυσική παρουσία και επαφή του με το τέκνο, όσο και η διαμονή του τέκνου στην οικία του. Ο γονέας με τον οποίο διαμένει το τέκνο οφείλει να διευκολύνει και να προωθεί την επικοινωνία του τέκνου με τον άλλο γονέα σε τακτή χρονική βάση. Ο χρόνος επικοινωνίας του τέκνου με φυσική παρουσία με τον γονέα, με τον οποίο δεν διαμένει, τεκμαίρεται στο ένα τρίτο (1/3) του συνολικού χρόνου, εκτός αν ο γονέας αυτός ζητά μικρότερο χρόνο επικοινωνίας, ή επιβάλλεται να καθορισθεί μικρότερος ή μεγαλύτερος χρόνος επικοινωνίας για λόγους που αφορούν στις συνθήκες διαβίωσης ή στο συμφέρον του τέκνου, εφόσον, σε κάθε περίπτωση, δεν διαταράσσεται η καθημερινότητα του τέκνου. Αποκλεισμός ή περιορισμός της επικοινωνίας είναι δυνατός μόνο για εξαιρετικά σοβαρούς λόγους, ιδίως όταν ο γονέας με τον οποίον δεν διαμένει το τέκνο, κριθεί ακατάλληλος να ασκεί το δικαίωμα επικοινωνίας. Για τη διαπίστωση της ακαταλληλότητας του γονέα το δικαστήριο μπορεί να διατάξει κάθε πρόσφορο μέσο, ιδίως την εκπόνηση εμπεριστατωμένης έκθεσης κοινωνικών λειτουργών ή ψυχιάτρων ή ψυχολόγων.
2) Οι γονείς δεν έχουν το δικαίωμα να εμποδίζουν την επικοινωνία του τέκνου με τους ανώτερους ανιόντες και τους αδελφούς του, εκτός αν συντρέχει σπουδαίος λόγος. Οι γονείς δεν έχουν το δικαίωμα να εμποδίζουν την επικοινωνία του τέκνου με τρίτους που έχουν αναπτύξει μαζί του κοινωνικοσυναισθηματική σχέση οικογενειακής φύσης, εφόσον με την επικοινωνία εξυπηρετείται το συμφέρον του τέκνου».
Η οριοθέτηση του χρόνου επικοινωνίας του παιδιού με τον γονέα, συμβάλλει καθοριστικά στην ανάπτυξη της προσωπικότητας του παιδιού και στην ψυχική υγεία του. Ο καθορισμός αντίθετα ενός ελάχιστου χρόνου επικοινωνίας, ίδιου για όλα τα παιδιά, αντιβαίνει στην καθιερωμένη αρχή ότι το συμφέρον του παιδιού κρίνεται σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση με αναφορά σε συγκεκριμένο εκάστοτε παιδί και στις ιδιαίτερες ανάγκες του. Η ρύθμιση της επικοινωνίας του τέκνου από το δικαστήριο (και από τους γονείς με συμφωνία τους) πρέπει να γίνεται κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να προάγεται κατά τον βέλτιστο τρόπο το συμφέρον του παιδιού. Η εξειδίκευση του συμφέροντος του παιδιού πρέπει να γίνεται σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση. Συνεπώς η επικοινωνία του κάθε παιδιού με καθέναν από τους γονείς του δεν προάγει ex ante και σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση το συμφέρον του παιδιού. Η κρίση αυτή πρέπει να γίνεται εκάστοτε ad hoc. Κατά μείζονα λόγο συγκεκριμένος χρόνος επικοινωνίας προκαθορισμένος νομοθετικά δεν μπορεί να θεωρείται ex ante και σε κάθε συγκεκριμένα περίπτωση ότι προάγει το συμφέρον του παιδιού. Για τον λόγο αυτόν η ΑΚ 1520 παρ.1 εδ. γ' ορθώς περιλαμβάνει κάποιες ειδικότερες ρυθμίσεις. Έτσι, προβλέπει μεταξύ άλλων ότι το τεκμήριο είναι μαχητό και ότι ο μικρότερος ή μεγαλύτερος του 1/3 χρόνος επικοινωνίας μπορεί να καθοριστεί από το δικαστήριο, αν αυτό επιβάλλεται από το συμφέρον του παιδιού.
Ως κριτήρια εξειδίκευσης του συμφέροντος του παιδιού εν προκειμένω αναφέρονται στην ΑΚ 1520 παρ.1 εδ. γ' οι συνθήκες διαβίωσης του παιδιού και διατήρησης της σταθερότητας της καθημερινότητάς του. Τα αναφερόμενα στην ΑΚ 1520 παρ.1 εδ. γ' κριτήρια εξειδίκευσης του συμφέροντος του παιδιού είναι ενδεικτικά και σε αυτά μπορούν να περιλαμβάνονται κατά περίπτωση και άλλα κριτήρια εξειδίκευσης του συμφέροντος του παιδιού που ταιριάζουν κατά περίπτωση. Με εφαρμογή δε της αρχής του συμφέροντος του παιδιού μπορεί να υπάρξουν και άλλοι περιορισμοί της επικοινωνίας πέραν του χρονικού περιορισμού της. Τέτοιοι περιορισμοί μπορεί να αφορούν , μεταξύ άλλων, στην επικοινωνία με φυσική παρουσία ή στην επικοινωνία μέσω ηλεκτρονικού μέσου ή στην επικοινωνία με παρουσία φυσικών προσώπων.
*** Το γραφείο μας έχει μεγάλη εμπειρία με θέματα οικογενειακού δικαίου και μπορεί να σας συνδράμει αποτελεσματικά σε οποιοδήποτε ζήτημα σας αφορά. Για περαιτέρω νομικές συμβουλές ή για την ανάθεση της υπόθεσής σας στο γραφείο μας μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μας.